معرفي آران و بيدگل و كوير مرنجاب - كانون فرهنگي هنري امام زمان
 
 
 
 شهرستان آران و بيدگل با جمعيتي بيش از 80 هزار نفر ، با دو بخش مركزي و كويرات . با سه دهستان و پانزده روستا در شمالي ترين نقطه اصفهان واقع شده است . اين شهرستان با وسعت 6051 كيلومتر مربع از شمال به درياچه نمك و استانهاي سمنان و قم ، از غرب به شهرستان كاشان ، از جنوب به نطنز و از شرق به اردستان محدود و از طريق دو جاده اصلي به كاشان و شبكه راه هاي اصلي كشور مرتبط مي شود. آب و هواي اين منطقه گرم و خشك با تابستان هاي گرم و سوزان و زمستان هاي سرد و خشك بوده و حداكثر دماي هوا در تابستان به 48 درجه سانتيگراد و حداقل برودت هوا در زمستان به 7 درجه سانتيگراد مي رسد .به لحاظ كويري بودن منطقه ، 1900 كيلومتر مربع ( 31 % درصد مساحت شهرستان ) در تپه هاي شني قراگرفته كه در اصطلاح محلي به آن بند ريگ مي گويند . در اعماق و سطح زمينهاي نواحي شمال شهرستان معادن غني و فراواني وجود دارد كه مهمترين آنها حوزه هاي وسيع نفت و درياچه نمك با وسعت 2000 كيلومتر مربع مي باشد . و در حاشيه آن ، معادن خاك رس مرغوب . شن و ماسه نرم . كائولن . سولفات سديم . سيليس . باريت و خاكهاي صنعتي وجود دارد كه در صنايع نسوز و سراميك سازي . شيشه . ريخته گري . مواد شويند ه. آلياژها و صنعت پزشكي در داخل وخارج كشور كاربرد فراواني دارد.نواحي مرزي آران و بيدگل به علت شرايط نامناسب خاك و كمبود آب رونق چنداني نداشته به ويژه با خشك بودن قناتهاي منطقه ، اكثريت اهالي به قالي بافي روي آورده ، به طور ي كه بر اساس سرشماري 1370 تعداد دارهاي قالي شهرستان آران و بيدگل بيش ازده هزار دستگاه بوده است . آنچه درباره پيشينه آران و بيدگل مي توان گفت اين است كه پس از ويراني شهر باستاني سيلك (كه تمدن 7 هزار ساله دار د ) د راثر حوادث و تحولات گوناگون ، آباديهاي كوچك و بزرگي به صورت قلعه و حصار پديد آمد و منطقه وسيعي به نام چهل حصاران شهرت يافت ، سپس هر يك از قلعه ها به مناسبتي نامگذاري شد . اصل واژه « آران » از » آرين » (نام ديگر قوم آريا ) و به معناي جايگاه مقدس ، مكان گرمسير و ... است. و « بيدگل » تغيير يافته ( بي بي گل) ،( ويگل) و (بي گل) مي باشد . زبان مردم اين شهرستان فارسي رايج اما داراي لهجه هاي متفاوتي است و زبان محلي آران و بيدگل در زمره زبانهاي پهلوي قديم به شمار مي رود .در باره دين و آئين مردم آران وبيدگل تا زمان ظهور مكتب اسلام اطلاع چنداني در دسترس نيست اما قرائني همچون آثار باقي مانده از آتشكده نياسر و ... د راطراف كاشان مي تواند دليلي بر زرتشتي بودن آئين مردم منطقه باشد اما آنچه مسلم است با طلوع خورشيد اسلام ساكنان اين منطقه از جمله اولين مناطق مركزي بودند كه به اسلام گرويد ند و از همان قرون اوليه به خاندان رسالت و امامت عشق و علاقه ورزيده اند . قرار گرفتن آران وبيدگل در ميان شهرهاي مذهبي ري ، قم و كاشان و نيز مهاجرت واقامت سادات و علويان از حجاز و عراق به اين مراكز و وجود بقاع متبرك و زيارتگاهها در اين شهرستان از نشانه هاي آشكار گرايش به اسلام محمدي ، تشيع عليوي و مذهب جعفري بوده است . ساكنان كوير به طور عام و به ويژه اهالي آران و بيدگل مردماني مهربان ، قانع ، ميهمان نواز ، مقاوم و خدا جويند . از دسترنج خويش مي خورند و همواره درامور خير پيشقدم مي باشند . حضور در زيارتگاهها وامام زاده ها ، زيارت اهل قبور و برپايي مجالس و محافل ديني از رسوم پسنديده مردم اين منطقه است . سابفه تشيع و ريشه هاي عميق اعتقادي مردم و ارتباط قوي و استوار آنان با علما ورهبران ديني در حوزه علميه قم ، از مهم ترين عوامل زمينه ساز در ايجاد حركتهاي انقلابي بوده است . با آغاز نهضت بزرگ 15 خرداد ، اين منطقه نيز دوره هاي سخت مبارزه و مقاومت را با سر بلند ي و افتخار پشت سر گذاشته و از آن پس با جانبازيها و رشادتهاي كم نظير خود نقش مهمي ايفا نموده است به گونه اي كه شمار بالاي شهداء ، مفقودين و ايثارگران شهرستان مؤيد حماسه آفريني هاي مردم اين خطه است . آمار ايثارگري شهرستان بد ين شرح مي با شد: تعداد رزمنده 500 نفر . تعداد شهيد و مفقودالاثر 720 نفر . تعداد جانباز 1450نفر و تعداد آزاده 82 نفر است.وجود شخصيتهاي بزرگ علمي ، فرهنگي و ادبي آران و بيدگل ، شاخصه مهم ديگري در بازيافت پيشينه و هويت مذهبي اين شهرستان است . برپايي حوزه هاي درسي ، تربيت و پرورش انديشه هاي ديني و مراودت و معاشرت عالمان شهرستان با بزرگان عصر خود ، موجب فراهم شدن فضايي معنوي و بستري مناسب براي رشد و شكوفائي انديشه و استعداد طالبان معرفت بوده است . وضعيت علمي و آموزشي شهرستان از نظر آماري شامل 115 مدرسه . 2 دانشگاه ( پيام نور و مركز آموزش جامع علمي كاربردي دكتر عظيمي آراني ) ،2 حوزه علميه برادران و 1 حوزه علميه خواهران مي باشد.تعداد دانشجويان اين شهرستان در مقاطع مختلف به قرار زير است :تعداد كل 5000 نفر (كارداني 15% ، كارشناسي 60% ، كارشناسي ارشد 18% . دكتراي حرفه اي 5%، دكتراي تخصصي 2% ) است .
 
 آثار و ابنيه تاريخي
 
 همجواري شهرستان آ ران و بيدگل با تپه هاي سيلك (نخستين خواستگاه مدنيّت يا شهرنشيني در جهان) با سابقه ي 7000 سال كه شهر نشينان سيلك را پس از ويراني به آباديهايي كه بعدها به چهل حصاران عنوان يافت سكني بخشيد نشان از قدمت و سابقه ي ديرينه ي زندگي و حيات در اين خطه ي كويري است.وجود آثار و ابنيه ي تاريخي فراوان از دوره هاي مختلف، بيانگر آن است كه شهرستان آران و بيدگل ، شهري تاريخي و داراي آثار و ابنيه ي باقيمانده از آن دورانها مي باشد. برخي از آثار به جا مانده به شرح ذيل مي باشد:
 
 نام بنا: بقعه ي حضرت محمّد هلال ابن علي(ع) قدمت: سلجوقي كاربرد: زيارتي تزئينات: كاشيكاري
 
 جاذبه هاي گردشگري:
 
 در كنار آثار و ابنيه ي تاريخي و جاذبه هاي طبيعي شهرستان كاشان ، كه همواره پاي ميهمانان و گردشگران خارجي و داخلي را بدانجا مي كشاند وجود طبيعت رازناك كوير و پهنه ي سفيد پوش درياچه ي نمك، به همراه قطاري از كاروانهاي شتر در رمل هاي مواج ارگ بند ريگ در آران و بيدگل و همچنين وجود بقاع متبركه و كاروانسراهايي از قبيل مرنجاب و آثار و ابنيه هاي تاريخي، همواره اين شهر را ميزبان گردشگران داخلي و خارجي قلمداد نموده است.
 
 كاروانسراي مرنجاب در قلب كوير
 
 
 كاروانسراي مرنجاب در موقعيت جغرافيايي ˚7 و ˚34 عرض جغرافيايي و ˚48 و ˚51 طول جغرافيايي ، در ارتفاع 810 متري از سطح درياي آزاد در حاشيه ي جنوبي درياچه ي نمك واقع شده است. قلعه ي مرنجاب از دهستان كويرات شهرستان آران و بيدگل و در 50 كيلومتري شمال شرق مركز اين شهرستان قرار دارد. قلعه ي مرنجاب ، كاروانسرايي است در كوير كه در مسير راه ابريشم قرار دارد و كاروان ها براي سفر به خراسان،اصفهان، ري و بالعكس از اين مسير مي گذشتند.در باره ي دليل ساخت اين قلعه و كاروانسرا در كنار درياچه نمك نقل است، كه شاه عباس با وجود ايجاد كاروانسرا و قلعه هاي متعدّد در سراسر كشور ، در اين منطقه تاسيسات دفاعي تعبيه نكرده بود،چون تا آن زمان دشمنان به خاطر درياچه ي نمك و گستره ي كوير، از اين سوي به پايتخت هجوم نبرده بودند. حمله ي ازبكها و افغان ها از طريق درياچه ي نمك به كاشان كه تا اصفهان پيش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال 1012 قمري سرِِيعاً يك پايگاه نظامي در اين منطقه ايجاد كند و جلوي تهديد را بگيرد.بالاي كاروانسرا به شكل سنگرهاي ديدباني است و ذكر شده است كه هميشه 500 سرباز مسلح در قلعه حضور داشتند و امنيت عبور كالا از چين به اروپا و بالعكس را در اين منطقه تامين مي كردند.
 
 قنات كنار كاروانسرا كه بركه ي بزرگي به وجود آورده است، آب شيرين دارد واين در كوير نمك و شوره زار يك معجزه است، معجزه اي بي مانند كه رازش را هنوز نمي دانند.
 
 درياچه ي نمك
 
 درياچه ي نمك از شمال به دشت ورامين و از جنوب به شهرستان آران و بيدگل و از مشرق به سياه كوه و از مغرب به استان قم محدود مي شود.طول اين درياچه 80 كيلو متر و عرض آن حدود 30 كيلو متر است كه مساحت آن بالغ بر 2400 كيلو متر مربع مي باشد. ارتفاع اين درياچه از سطح دريا حدود 800 متر است كه به وسيله ي گسل هايي كه در سمت مشرق و مغرب روند شمال غربي- جنوب شرقي دارند و در جنوب به وسيله ي گسلي تقريبا شرقي – غربي محدود است كه عامل تشكيل اين درياچه احتمالاً در اثر فرو نشستگي و بازي همين گسلها مي باشد. وسعت و شكل اين درياچه ، متناسب با واردات آب و ميزان بارندگي در فصول مختلف سال فرق دارد. در مواقع بارندگي وسعت آن زياد، ولي در تابستان و پائيز وسعت آن كاهش مي يابد. به اين ترتيب سطح آب درياچه در نوسان است.
 
 رودهاي مهمي كه به اين درياچه وارد مي شوند در سمت شمال و مغرب قرار دارند و عبارتند از: رود شور، رود كرج، جاجرود، حبله رود و قره سو.
 
 املاح موجود در درياچه ي نمك:
 
 مهمترين تركيباتي كه در درياچه ي نمك وجود دارد عبارتنداز: كلريد سديم،سولفات سديم، كلريد منيزيم، سولفات منيزيم و........
 
 مزاياي درياچه نسبت به آب دريا:
 
 1- درجه ي شوري بسيار بالا(درجه ي شوري آب دريا در حدود35 گرم در ليتر و آب درياچه ي كوير در حدود150 الي 200 گرم در ليتر متغيراست.)
 
 2- درصد منيزيم بالا(در هر تن آب دريا13 كيلو گرم كلرايد منيزيم وجود دارد در حالي كه در آب درياچه ي كوير اين مقدار در حدود 6 تا 10 برابر متغير است.)
 
 3- وجود نمكهايي به صورت جامد
 
 4- وجود محلول نمكهاي غليظ و اشباع
 
 5- تفاوت تركيب آب درياچه و نمكهاي جامد آن
 
 6- متغيّر بودن تركيبات در حواشي و ميانه ي درياچه
 
 7- مركزيّت درياچه از لحاظ جغرافيايي در كشور