دسته
وب سايت رسمي هفته نامه تعطيلات نو
عكسهاي طبيعت زيباي ايران
اكوتوريسم همراه با حفظ محيط زيست
گردشگري
گردشگري
سازمان ميراث فرهنگي
پرتال استان اصفهان
نقشه گردشگري كاشان
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 119115
تعداد نوشته ها : 79
تعداد نظرات : 1
Rss
طراح قالب
GraphistThem252



 نوش آباد، كاشان- مشاور رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گفت: شهر زير زميني نوش آباد، شاخص هاي ثبت در فهرست آثار جهاني را دارد.

 

 

 ايرنا،منحصر به فرد بودن، ساخته دست بشر بودن و مديريت واحد را سه شاخص اصلي يك اثر جهاني اعلام كرد.
وي افزود: با توجه به معماري انحصاري شهر زير زميني نوش آباد و دارا بودن هر سه ويژگي لازم را براي ثبت در آثار جهاني است.
امينيان،با اشاره به دست كن بودن شهرزير زميني نوش آباد، خلاقيت و تفكر بشري را دومين خصوصيت اين اثر تاريخي عنوان كرد.
به گفته وي، مديريت واحد، سومين ويژگي يك اثرجهاني است كه با توجه به وسعت فضاي شهر زير زميني نوش آباد، همكاري همه شهروندان را مي طلبد.
امينيان، همكاري بيشتر مردم و مسوولان را براي حفظ اين اثر منحصر به فرد خواستار شد.
شهر زيرزميني نوش آباد در 7 كيلومتري شمال كاشان يكي از منحصر به فردترين شهرهاي زيرزميني جهان است كه پيشينه اش به دوران پيش از اسلام باز مي گردد.
اين شهر كه به صورت اتفاقي طي ساخت و ساز يكي از خانه هاي شهر نوش آباد كشف شد، به منظور حفاظت ساكنان شهر در جنگ ها و غارتهاي محلي به ويژه به هنگام حمله مغول استفاده مي شده است.
در توصيف اين شهر زير زميني گزارشگران منابع معتبر آورده اند كه اين شهر در سه طبقه در زير زمين با عمق بين چهار تا هجده متر ساخته شده و در ابعاد هزاران متر مربع در زير بافت كنوني شهر نوش آباد گسترده است.

راههاي ورودي به اين پناهگاه در محل هاي پر رفت و آمد شهر مانند بازار، قنات، مساجد و بعضا خانه ها قرار داشته تا در صورت بروز خطري مردم بتوانند به سرعت از گزند نيروي مهاجم در امان بمانند. وروديهاي در نظرگرفته شده به صورت هنرمندانه اي پس از عبور از آن پوشيده مي شدند به گونه اي كه هيچ اثري از آنها به چشم نخورد.
هر كدام از اين طبقه‌ها به وسيله چاه‌هاي عمودي به هم ارتباط دارند. براي ساخت اين شهر زيرزميني هيچ گونه مصالحي به كار نرفته است و به نظر مي‌رسد تا اواخر دوره قاجار هم مورد استفاده قرار مي‌گرفته است.
فضاي داخلي علاوه بر اتاق‌هاي تو در تويي كه به وسيله راهروهاي خاص به يكديگر متصل مي‌شوند، شامل دست‌شويي‌ها، محل هايي براي قراردادن چراغ به منظور تامين روشنايي و همچنين ساختارهايي براي به دام انداختن دشمن در صورت ورود به اين پناهگاه است.
سفال‌هايي مربوط به قرن هفتم هجري قمري از نوش‌آباد به دست آمده ولي احتمالاً قدمت آن به قبل از اسلام برمي‌گردد. اين شهر زيرزميني محلي براي اختفا از دست دشمنان و ادامه زندگي در زمان محاصره بوده است.
در نزديكي اين دالان‌هاي تودرتوي زيرزميني يك قلعه روي زمين قرار گرفته كه به قلعه «سيزان» معروف است و به احتمال زياد از درون اين قلعه راهي به شهر زيرزميني وجود دارد.



سال‌1383 بود كه خيلي اتفاقي، شهر تاريخي و زيرزميني «اويي» در نوش‌آباد كاشان كشف شد.

شهري نظامي و دفاعي كه هنوز هم بخش هاي زيادي از آن براي باستان شناسان ناشناخته باقي مانده است اما با اين حال، نمونه كامل و مبتكرانه اي از به‌كارگيري اصول پدافند غيرعامل به شمار مي رود كه حفاظت از مرزهاي ايران را در طول تاريخ نشان مي دهد.


 

اگر از پدافند غير عامل چيزي نمي دانيد، همين جا داخل پرانتز برايتان بگوييم كه پدافند غيرعامل، به مجموعه اقداماتي گفته مي‌شود كه بدون به‌كارگيري سلاح جنگي انجام مي‌شود تا از وارد شدن خسارات به تجهيزات و تاسيسات حياتي و حساس نظامي و غيرنظامي و البته تلفات انساني جلوگيري كند و يا ميزان اين خسارات و تلفات را به حداقل برساند. مردم ايران به خاطر وضعيت جغرافيايي خاص كشور و قرار گيري شان در مسير روندگان به غرب و شرق هر از چند گاهي مورد تجاوز و تاخت و ‌تاز اقوام مختلف قرار مي گرفتند و چاره اي نداشتند جز آنكه علاوه بر ساختن ديوار و قلعه و ارگ و حصار، دست به دامان شهرهاي زيرزميني يا همان پدافند غيرعامل شوند.

 

 

«اويي» چيست‌؟

 

«اويي» تونلي است دست كن كه در دوره‌هاي مختلف تاريخي كاربرد نظامي و دفاعي داشته است. اين اثر در سال‌1383 هنگامي كه يكي از اهالي شهر نوش آباد در حال حفر زمين در منزل خود بود به‌صورت اتفاقي كشف شد. يعني درست جايي در فاصله 5/7‌كيلومتري از شمال شهر تاريخي كاشان و 5/2‌كيلومتري از غرب شهر جديد آران و بيدگل. در اولين فصل از كاوش‌هاي باستان‌شناسي، تيمي متشكل از كارشناسان باستان‌شناسي، معماري، تاريخ و جغرافيا در شهر زيرزميني «اويي» مشغول كاوش شدند و به مطالب جالبي دست يافتند.

كاوش‌ها نشان مي داد كه اين شهر زيرزميني در دوره‌هاي مختلف از باستان تا دوره اسلامي مورد استفاده قرار مي‌گرفته  و بيش از 50شيء سالم مثل سفالينه‌هاي مربوط به دوره ساساني تا قاجار از اين مكان‌ها به دست آمده است.

اين مجموعه كه به‌صورت دست‌كن زير بافت شهر نوش آباد به‌صورت مجموعه‌اي از اتاق‌ها، راهروها، چاه‌هاو كانال‌هاي متعددي در 3 طبقه ايجاد شده است بر ديواره‌هاي آن آثار برخورد لبه شيء تيز ديده مي‌شود و با توجه به‌سختي جنس زمين اين منطقه، باستان‌شناسان اين فرضيه را مطرح كرده‌اند كه وسايلي كه براي حفاري استفاده مي‌شده، بايد از جنسي شبيه الماس برخوردار بوده باشد.

 

در دهانه هر چاهك تعدادي قلوه سنگ و يك تخته سنگ به اندازه دريچه چاهك

 ديده مي شود كه در مواقع احساس خطر يا ورود هواي آلوده يا دود به طبقات

 با تخته سنگ دريچه را مسدود  كرده و يا اگر دشمن قصد ورود به فضاها را داشته

با سنگ‌ها كه حكم وسايل و ابزار دفاعي را داشته بر سر مهاجمين مي‌كوبيدند

 

طبقه اول اين اثر در عمق 4‌متري و طبقه سوم در عمق 18‌متري از سطح زمين ساخته شده است و ارتفاع هر طبقه حدوداً 180‌سانتي‌متر است. وسعت اين مجموعه هنوز به‌درستي مشخص نيست و باستان‌شناسان احتمال مي‌دهند كه اين شهر تا 15 هزار متر مربع وسعت داشته باشد.

اتاق‌ها با ارتفاع180 سانتي متر و با ابعاد مختلف براي اسكان موقت حفاري كرده‌اند. در بدنه اتاق‌ها تعدادي طاقچه مشاهده مي‌شود. اتاق‌ها به شكل تو در تو و با راهروهاي زاويه دار كه ديد مستقيم را با فضاي بعدي از بين مي‌برد، ساخته شده است.

در 20سانتي‌متري زيرسقف و به فاصله يك‌متر در تمام بدنه اتاق‌ها حفره‌هايي براي قرار دادن چراغ‌هاي پيه‌سوز جهت تامين روشنايي فضاها تعبيه شده است؛ چندين پيه سوز به دست آمده با قدمت 700سال حكايت از اين ماجرا دارد و كارشناسان معتقدند اين نوع معماري با اين شكل ساختاري در جهان منحصر به فرد است.

در بدنه ديوار اتاق‌ها و در بعضي از آنها چاهك‌هايي مشاهده مي‌شود كه به سختي مي‌توان وارد آن شد. ارتفاع اين چاهك‌ها 3تا 5متر است كه راه ارتباطي به طبقات بعدي است.

در دهانه هر چاهك تعدادي قلوه سنگ و يك تخته سنگ به اندازه دريچه چاهك ديده مي شود كه در مواقع احساس خطر يا ورود هواي آلوده يا دود به طبقات با تخته سنگ دريچه را مسدود  كرده و يا اگر دشمن قصد ورود به فضاها را داشته با سنگ‌ها كه حكم وسايل و ابزار دفاعي را داشته بر سر مهاجمين مي‌كوبيدند.

 راه‌هاي ورودي به طبقات بعدي طوري حفاري شده كه هر كس قصد ورود به فضاها را دارد ناگزير بايد از پايين به بالا حركت كند كه قدرت دفاعي افراد مهاجم را به صفر مي‌رساند و اين ساختار دفاعي به‌گونه‌اي است كه تسلط كافي را براي مقابله با دشمن فراهم مي‌كند.

 

«اويي» تونلي است دست كن كه در دوره‌هاي مختلف تاريخي كاربرد نظامي و دفاعي داشته است. اين اثر در سال‌1383 هنگامي كه يكي از اهالي شهر نوش آباد در حال حفر زمين در منزل خود بود به‌صورت اتفاقي كشف شد

 

 

دژ «آهاي»!

 

اگر لغت نامه ها را جستجو كنيد، «اوي» را واژه‌اي مي بينيد كه در گويش كاشاني معادل «آهاي» فارسي قرار مي گيرد. اهالي منطقه مي‌گويند به لحاظ تو در تو بودن و تاريك بودن شهر زيرزميني در قديم افراد براي پيدا كردن يكديگر با صداي بلند با كلمه (اوي ) همديگر را صدا مي‌كرده‌اند. همچنين گفته مي‌شود هنگام حفر شهر زيرزميني، وقتي دلو پر از خاك مي‌شده مقني فرياد مي‌زده(اوي)و فردي كه مسئول بالا كشيدن دلو بوده است با شنيدن اوي متوجه مي‌شده كه دلو از خاك پر شده و آن را بالا مي‌كشيد. به اين دليل اين تونل‌هاي پيچ در پيچ شهر زير‌زميني به اويي معروف شده است!

 


برگرفته از همشهري (با تغيير و تلخيص)

فصل نهم قانون مجازات اسلامي - تخريب اموال تاريخي ، فرهنگي
ماده 558 - هركس به تمام يا قسمتي از ابنيه ، اماكن ، محوطه ها و مجموعه هاي فرهنگي - تاريخي يا مذهبي كه در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است ، يا تزئينات ، ملحقات ، تاسيسات ، اشتياء و لوازم و خطوط ونقوش منصوب يا موجود در اماكن مذكور ، كه مستقلا" نيز واجد حيثيت فرهنگي - تاريخي يا مذهبي باشد ، خرابي وارد آورده علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس از يك الي ده سال محكوم مي شود .
ماده 559 - هر كس اشياء ولوازم و همچنين مصالح و قطعات آثار فرهنگي - تاريخي را موزه ها و نمايشگاهها ، اماكن تاريخي و مذه - بي و ساير اماكن كه تحت حفاظت يا نظارت دولت است سرقت كند يا با علم به مسروقه بودن اشياي مذكور را بخرد يا پنهان دارددر صورتي كه مشمول مجازات حد سرقت نگردد علاوه بر استرداد آن به حبس از يك تا پنج سال محكوم مي شود .
ماده 560 - هر كس بدون اجازه از سازمان ميراث فرهنگي كشور ، يا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوي سازمان مذكور در حريم آثار فرهنگي - تاريخي مذكور در اين ماه مبادرت به عملياتي نمايد كه سبب تزلزل بنيان آنها شود ، يا در نتيجه آن عمليات به آثار و بناهاي مذكور خرابي يا لطمه وارد آيد ، علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارات وارده به حبس از يك تا سه سال محكوم مي شود .
ماده 561 - هرگونه اقدام به خارج كردن اموال تاريخي ، فرهنگي از كشور هرچند به خارج كردن آن نيانجامد قاچاق محسوب و مرتكب علاوه بر استرداد اموال به حبس از يك تا سه سال و پرداخت جريمه معادل دو برابر قيمت اموال موضوع قاچاق محكوم مي گردد .
تبصره - تشخيص ماهيت تاريخي ، فرهنگي به عهده سازمان ميراث فرهنگي كشورميباشد .
ماده 562 - هرگونه حفاري وكاهش به قصد بدست آوردن اموال تاريخي ، فرهنگي ممنوع بوده ومرتكب به حبس از شش ماه تا سه سال و ضبط اشياء مكشوفه به نفع سازمان ميراث فرهنگي كشور و آلات و ادوات حفاري به نفع دولت محكوم مي شود . چنانچه حفاري دراماكن ومحوطه هاي تاريخي كه در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است ، يا در بقاع متبركه و اماكن مذهبي صورت گيرد علاوه بر ضبط اشياء مكشوفه وآلات و ادوات حفاري مرتكب به حداكثر مجازات مقرر محكوم ميشود .
تبصره 1 - هر كس اموال تاريخي ، فرهنگي موضوع اين ماده را برحسب تصادف بدست آورد و طبق مقررات سازمان ميراث فرهنگي كشور نسبت به تحويل آن اقدام ننمايد به ضبط اموال مكشوفه محكوم ميگردد .
تبصره 2 - خريد و فروش اموال تاريخي ، فرهنگي حاصله ازحفاري غيرمجاز ممنوع است و خريدار و فروشنده علاوه بر ضبط اموال فرهنگي مذكور ، به حبس از شش ماه تا سه سال محكوم مي شوند . هرگاه فروش اموال مذكور تحت هر عنوان از عناوين بطور مستقيم يا غيرمستقيم به اتباع خارجي صورت گيرد ، مرتكب به حداكثر مجازات مقررمحكوم مي شود .
ماده 563 - هركس به اراضي و تپه ها واماكن تاريخي ومذهبي كه به ثبت آثار ملي رسيده ومالك خصوصي نداشته باشد تجاوز كند به شش ماه تا دو سال حبس محكوم مي شود مشروط بر آنكه سازمان ميراث فرهنگي كشور قبلا" حدود مشخصات اين قبيل اماكن و مناطق را درمحل تعيين و علامتگذاري كرده باشد .
ماده 564 - هركس بدون اجازه سازمان ميراث فرهنگي وبرخلاف ضوابط مصوب اعلام شده از سوي سازمان مذكور به مرمت يا تعمير ، تغيير ، تجديدو توسعه ابنيه ياتزيئنات اماكن فرهنگي ، تاريخي ثبت شده در فهرست آثار ملي مبادرت نمايد ، به حبس از ششماه تا دوسال وپرداخت خسارت وارده محكوم مي گردد .
ماده 565 - هركس برخلاف ترتيب مقرر در قانون حفظ آثار ملي اموال فرهنگي - تاريخي غير منقول ثبت شده در فهرست آثار ملي رابا علم و اطلاع از ثبت آن به نحوي به ديگران انتقال دهد به حبس ازسه ماه تا يك سال محكوم مي شود .
ماده 566 - هركس نسبت به تغيير نحوه استفاه از ابنيه ، اماكن و محوطه هاي مذهبي ، فرهنگي و تاريخي كه در فهرست آثار ملي ثبت شده اند . برخلاف شئونات اثر و بدون مجوز از سوي سازمان ميراث فرهنگي كشور ، اقدام نمايد علاوه بررفع آثار تخلف و جبران خسارت وارده به حبس از سه ماه تا يكسال محكوم ميشود .
ماده 567 - در كليه جرائم مذكور در اين فصل ، سازمان ميراث فرهنگي يا ساير داير دولتي بر حسب مورد شاكي يا مدعي خصوصي محسوب مي شود .
ماده 568 - در مورد جرايم مذكور در اين فصل كه بوسيله اشخاص حقوقي انجام شود هركي از مديران و مسوولان كه دستور دهند باشند ، برحسب مورد به مجازاتهاي مقرر محكوم مي شوند .
تبصره - اموال فرهنگي ، تاريخي حاصله از جرائم مذكور دراين فصل تحت نظر سازمان ميراث فرهنگي كشور توقيف ودركليه مواردي كه حكم به ضبط و استرداد اموال ، وسائل ، تجهيزات و خسارات داده ميشود به نفع سازمان ميراث فرهنگي كشور مورد حكم قرار خواهد گرفت .
ماده 569 - در كليه موارد اين فصل در صورتي كه موردموردتخريب ، ملك شخصي بوده و مالك از ثبت آن به عنوان آثار ملي بي اطلاع باشد از مجازاتهاي مقرر در مواد فوق معاف خواهد بود .

جغرافيا

نوش آباد با طول جغرافيايي 51 درجه و عرض 34 درجه و در 8 كيلومتري شمال شهر كاشان و 3 كيلومتري غرب شهر آران و بيدگل قرار دارد . از ديگر ويژگي هاي جغرافياي نوش آباد وجود ريگزار  شن در قسمت شمالي و شمال غربي است كه ازطريق آن با  كوير مركزي ايران ارتباط برقرارمي‌كند .آب و هواي  شهر گرم و خشك است . جمعيت نوش آباد  حدود دوازده هزار تا پانزده هزار نفر  است . اقتصاد نوش آباد  در گذشته  بر كشاورزي و دامداري و قالي بافي مبتني بوده است . امروز نيز مردم نوش آباد در اين بخش ها فعال هستند اما اكثريت جمعيت در بخش صنعتي و خدمات مشغول به كار هستند .  قالي بافي نيز به دليل  تغيير ارزشهاي فرهنگي و اجتماعي و سطح درآمد  خانوارها  رونق گذشته را ندارد اما كم و بيش در جريان است .

محصولات كشاورزي نوش آباد   به طور عمده شامل پنبه ، جو ، گندم ، طالبي ، هندوانه و پياز است محصولات باغي اين شهر مانند انار  انگور و آلوچه به علت كمبود آب تقليل يافته است .

. نوش آباد  از پنج محله اصلي تشكيل شده است كه به ترتيب جمعيت عبارتند از : توي ده ( بهشتي ) بالاده ( مطهري ) شيخ آباد ( منتظري) جويباره ( باهنر ) دربريگ ( رجايي)  

 سيماي امروز

شهرداري در اين سالها دو پارك زيبا نيز داير كرد . پارك لاله با وسعت 80 هزار متر كه در ورودي شهر و جنب امامزاده محمد قرار دارد و پارك شقايق كه در شمال شهر قرار داشته و فضاي فعلي آن 12 هزار متر مربع است امكان توسعه تا 20 هزار متر را دارد . همچنين شهرداري نوش آباد از چند سال پيش ساخت سالن ورزشي را در سايت ورزشي نوش آبادساخته است. همچنين بايد از تكميل سالن اجتماعات كتابخانه شهيد راحمي نيز نام برد كه سال گذشته به انجام رسيد . شهرك صنعتي نوش آباد نيز كه در اوايل جاده نوش آباد ـ كاشان قرار دارد رفته رفته رونق گرفته و شركت هاي متعددي در كارگاه هاي مختلف در آنجا مشغول فعاليت مي باشند 

تاريخ و آثار تاريخي

شهر نوش آباد از جمله مناطق باستاني و تاريخي استان اصفهان است. وجود ده‌ها اثر تاريخي بر جا مانده از دوره‌هاي سلجوقي ، مغول صفوي، قاجار، در اين شهر و همچنين اشارات متون كهن تاريخي به آباداني و رونق نوش آباد در دوران پيش از اسلام و اوايل دوره اسلامي گوياي اين سابقه بلند تاريخي است . و اخيرا پس از كشف اثر منحصر به فرد شهر زير زميني ،‌نوش آباد در رديف شهر هاي تاريخي كشور قرار گرفته است . در كتاب با ارزش تاريخ قم كه به سال 378 هجري تاليف شده است . درباره وجه تسميه اين شهر آمده است: (( انوش آباد اين ديه را از بهر آن بدين نام كردند كه يكي از اكاسره (ساسانيان) بدان ناحيت بگذشت به چشمه اي كه آن جاست فرود آمد . آن چشمه و موضع را خوش يافت. بفرمود تا بد انجا ديهي بنا نهادند وا نوش آباد نام كردند. (ص67) نوش آباد در اوايل دوران اسلامي نيز از اهميت زيادي برخوردار بوده است چنان كه ابن رسته در كتاب الا علاق النفيسه كه به سال 290هجري آن را تأليف نموده است ، از انوش اباد به عنوان يكي از منزلگاههاي راه باستاني ري و اصفهان ياد مي كند (ص182) به نظر مي رسد پل مستحكم و باستاني اسحاق اباد كه در شمال شرقي نوش آباد قرار دارد از يادگاري هاي اين مسير مهم تاريخي است

هم چنين در ديوان ابوالرضا راوندي شاعرو فقيه شيعي دوره ي سلجوقي  ازآباداني اين شهر ياد شده است (ص74) يادي هم كه باباافضل كاشاني از حكما و عرفاي بزرگ دوره مغول در مكتوبات خود از نوش آباد مي كند نشان از اهميت تاريخي و فرهنگي اين خطه در دوران مغول است. (ص706) به جز اين كتاب ها  ده ها كتيبه  مهم تاريخي از دوران سلجوقي تا قاجار در نوش آباد وجود دارد كه از جمله مي توان به كتيبه هاي مناره مسجد جامع ومحراب گچبري مسجد علي كه در آن به نام خلفاي راشدين اشاره شده و به طور قطع از آثار دوره سلجوقي مي باشد .همچنين وجودكتيبه ها ي متعدد تاريخي از 923 تا 1140هجري  نشان از رونق و اهميت اين شهر در دوره صفوي است اشاره كرد .

در داخل شهر نوش آباد حدود 30 اثر تاريخي وجود دارد كه مهمترين آن ها عبارتند از:مسجد جامع عتيق ، مسجد علي ، قلعه ي سي زان وپل اسحاق اباد از دوره سلجوقي و ايلخاني زيارتگاه امامزاده محمد ،مسجد حاج سيد حسين ، آب انبار توده و آب انبار چاله سي ، قلعه مورچان ، قلعه سيجان و زيارتگاه شاهزاده اسحاق ، زيارتگاه تاج الدين ، مسجد موسي بن جعفر ، آب انبار درب ريگ ، مسجد محبين و مسجد قائميه از آثار دورهي قاجاري ، همچنين در خارج از محدوده ي بافت شهر نيز ده ها اثر تاريخي و باستاني وجود دارد كه از پتانسيل هاي گردشگري اين شهر به حساب مي آيد. همچنين نوش آباد از حيث فرهنگي  بويژه برگزاري آيين هاي عزاداري محرم اهميت فراوان دارد و اين مراسم صدها سال است كه با شور و هيجان برگزار مي شود. نوش آباد خيزش گاه دانشمندان بزرگي نيز بوده است كه از جمله ي آن ها مي توان به علامه محمد بن محمد زمان نوش آبادي فقيه ، فيلسوف و متكلم بزرگ اواخر دوره صفوي و استاد علامه مهدي نراقي كه آثار متعددي از وي برجاي  مانده و هم چنين فقيه و عالم بزرگ دوره ي افشاري آيت ا... ملا علي اكبر نوش آبادي كه آثار وي به صورت نسخه ي خطي وجود دارد ، اشاره كرد.

بافت تاريخي

بر اساس اين مطالعات نوش آباد به دليل ويژگيهاي ممتاز از جمله جاذبه هاي تاريخي داخل بافت به ويژه شهر زير زميني و آثار فاخر دوران سلجوقي ، صفوي و قاجاري در كنار ويژگيهاي فرهنگي و آئيني به ويژه آئين هاي محرم كه هر ساله با شكوه تمام در اين شهر اجرا مي شود و همچنين جاذبه هاي تاريخي و طبيعي خارج بافت واقع در كوير كه در بر دارنده ده ها اثر باستاني ، تاريخي و طبيعي است ، داراي ظرفيت هاي گردشگري فراوان است و مي تواند در آينده به يكي از قطب هاي گردشگري كشور تبديل شود . بافت تاريخي نوش آباد بافتي منسجم فعال و پويا است و حتي بخش مهمي از عناصر آن در چند دهه اخير تخريب شده است اما هنوز انسجام خود را به عنوان بخش اصلي و مهم شهر حفظ كرده است . پنج مركز محله نوش آباد شامل محلات توي ده ، بالاده ، شيخ آباد ، جويباره و دربريگ كه معمولاً از عناصري مانند ميدان ، حسينيه ، مسجد و بازارچه تشكيل شده اند مبتني بر ساختارهاي دوران صفوي و قاجاري هستند گرجه برخي از اين ساختارها تا دوره سلجوقي نيز استمرار دارد . هسته ي مركزي محله ي توي ده كه تقريبا در مركز نوش آباد قرار دارد از عناصر ارزشمندي همچون ميدان ، گذر ، بازارچه ، حسينيه ، مسجد ، آب انبار و حمام تشكيل شده است كه عناصر مهم تاريخي مانند مسجد علي از دوره سلجوقي ، حسينيه دوره صفوي و آب انبار قاجاري از آن جمله اند ، به ويژه آنكه مدخل يكي از بخش هاي مهم شهر زير زميني در اين هسته قرار دارد . گرچه بخش هاي مهمي از بازار و گذر و ساباط هاي بسيار باشكوه اين مجموعه در دهه هاي اخير از بين رفته اند و اثري از مكتب خانه و زور خانه ي دوره ي پيشين بر جاي نمانده . بجز اين آثار ، آثار مهم ديگري در اين محل قرار دارند از جمله مسجد آسيد حسين از دوره ي صفوي ، مجموعه مسجد و ساباط موسي بن جعفر از دوره ي قاجاري ، آب انبار مسجد امام حسين از دوره قاجاري ، برج جلوخان از دوره ي قاجاري و مسجد زيباي بني الزهرا از دوره ي پهلوي اول و چند خانه تاريخي مانند منزل حاج علي آقايي. مركز محله ي بالاده كه يكي از زيباترين و قديمي ترين مراكز محلي در منطقه ي كاشان است با شكوه تمام بسياري از ساختارهاي كهن خود را حفظ كرده است در اين مجموعه مسجد جامع از دوره سلجوقي و پيش از آن ، گذر و ساباط قاجاري ، آب انبار و بازارچه و زيارت گاه باشكوه شاهزاده اسحاق كه مكتب خانه ي دوره ي قاجاري نيز در آن واقع بوده است از جمله عناصر با ارزش اين هسته ي محلي است در سالهاي اخير تلاش قابل ملاحظه اي براي حفظ و نگهداري اين مجموعه صورت گرفته و همچنان ادامه دارد . آب انبار چاله سي ، مدخل بخشي از شهر زير زميني ، زيارت شاهزاده سليمان از دوره قاجار ، زيارتگاه گازران رسول از سال 924 هجري و آثار تاريخي باقيمانده حسينيه بالاده از جمله عناصر مهم ديگر اين محل است .

 

 

 

 

مركز محله ي جويباره كه متشكل از ميدان ، حسينيه ، مسجد و حمام است از جمله مراكز محله اي است كه گرچه حسينيه و مسجد و گذر و آب انبار تاريخي آن تخريب شده است اما اين عناصر جديد بر همان ساختارهاي قديمي پي افكنده شده چنانكه هنوز هويت مركزي ميدان مسجد و حسينيه پابر جاست

زيارتگاه سيد فاضل ، خانه ي تاريخي ارباب و بخشي از شهر زير زميني كه در زير خانه هاي اهالي پيدا شده است در اين محله واقع است . مركز محله شيخ آباد كه در قسمت شمال شرقي بافت قرار دارد نيز بر همان ساختارهاي تاريخي دوره ي صفوي بنا شده است چنانچه حسينيه و گذر حول ميدان هنوز رونق و اعتبار دارد . گرچه از حسينيه اي باشكوه و كم نظير دوره صفوي آن اثري بر جاي نمانده ولي نشانه هايي از آن در اشياء تاريخي حسينيه جديد به دست مي آيد . مجموعه ي زيارتگاهي مصفاي رقيه خاتون و شاهزاده ابراهيم در كنار كوچه باغ هاي تنگ و قديمي ، مسجد زيباي قائميه كه اشياء ي از دوره ي ايلخاني نيز در آن پيدا شده ، مسجد محبين ، خانه قديمي علي جارچي از دوره ي قاجار و زيارتگاه شاهزاده محمد از دوره صفوي در اين محل واقع است . مركز محله ي دربريگ نيز كم و بيش عناصر اصلي خود اعم از حسينيه و مسجد و بازارچه را از دست نداده است ، گرچه نشاني از حسينيه قاجاري و حوض خانه ي بسيار باشكوه كه در جوار حسينيه بوده است در دست نيست اما مهم ترين بخش بافت تاريخي نوش آباد يعني ميدان زمين وقفه و قلعه ي باشكوه سي زان را در خود جاي داده است . در مجموعه ميدان زمين وقفه بناي مهم شتر خانه ( موزه مردم شناسي ) خانه هاي حاج ذبيح اله ، خانه هاي مقصودي ، مسجد و چند ساباط و گذر قرار دارد و به عنوان يكي از پروژه هاي پيشتاز مرمت و حفظ بافت معرفي شده است . آب انبار دربريگ و خانه ي عمارتي از دوره قاجار ديگر آثار تاريخي اين محل را تشكيل مي دهد . 

 

 

 

در رابطه با حفظ و باز زنده سازي بافت تاريخي نوش آباد يك محور گردشگري در داخل بافت تعريف شده است كه از چهار راه تختگاه تا مسجد جامع و از آنجا به جانب مسجد علي ، ميدان حسينيه توده و مدخل شهر زيرزميني و سپس به جانب مسجد موسي بن جعفر و آسيد حسين تا قلعه تاريخي سيزان و از جانبي تا ميدان زمين وقفه امتداد دارد كه در آن برنامه يك روزه گردشگري تعريف شده است تا گردشگران ضمن ديدن عناصر مهم تاريخي نوش آباد مانند شهر زير زميني و مساجد باشكوه ، گذرها  و قلعه ي بي نظير سيزان از موزه ي مردم شناسي در زمين وقفه ديدن نمايند . اوئي يا شهر زير زميني كه برخي به آن نقبه نيز مي گويند يكي از شگفت انگيز ترين ساختارهاي معماري شهري است كه به جهت گستره ي وسيع ، پيچيدگي و ظرافت هاي نهفته در آن بي مثال است . گرچه نمونه هايي از اين معماري در مناطق ديگر نيز شناسايي شده است و حتي ياقوت حموي در سده ي هفتم نمونه اي از آن را در شهر تهران هم نشان داده است و آن را شبيه خانه هاي مورچگان توصيف مي كند كه مردم شهر در زير زمين بنا كرده اند. اما ظاهراً اوئي نوش آباد تنها بازمانده ي اين نوع معماري در مقياس وسيع شهري است . درباره اهميت اوئي نوش آباد كه سه فصل كاووش در آن صورت گرفته ، باستان شناسان و پژوهشگران از جوانب گوناگون سخن گفته و بخشي از رازهاي سر به مهر آنرا بر ملا كرده اند . بخش مهمي از اين معماري دست كن كه ورودي آن در پاياب دالان درازه ي شيخ آباد قرار داشته شامل بخش هاي طولاني متنوع و دور و درازي بوده است و تا پنجاه سال قبل كه مردم به ويژه جوانان براي تفريح و تفرج به اين محل مي رفته اند تا ساعت ها در آن گشت و گذار مي كرده اما نقطه ي انتهايي آن را پيدا نمي كرده اند اكنون اين بخش به دليل پر شده پاياب دالان درازه و حفر چاه هاي فاضلاب بر روي اوئي و همچنين تخريب بخش هايي از آن غير قابل بازگشايي است و تلاش باستان شناسان در اين باره تاكنون نافرجام مانده است .

 

 

 

اما بخش ديگر اين مجموعه كه در مجاورت آب انبار تاريخي چاله سي قرار دارد و بدنبال حفر چاه در منزل شهيد ميرزاجاني پيدا شده است يك مجموعه مسكوني در عمق 14 متري زير زمين را نشان مي دهد كه به جانب شرق و شمال امتداد دارد . اما حفر چاه هاي فاضلاب و گرفتگي معابر ادامه مسير را نا ممكن مي كند .. اولين حفاريهاي باستان شناسي درباره اويي در اين مجموعه انجام گرفت و باستان شناسان از طريق حفر يك كانال كه تا سطح پاشير آب انبار چاله سي امتداد دارد ، امكان ورود به آنرا فراهم كرده اند . بخش مهم كشف شده ديگر در محله ي توي ده و مقابل منزل شهيد آقايي قرار دارند كه  از ارتفاع 4 متري آغاز مي شود و شامل چاه ها و راهروهاي پيچ در پيچ و متعدد است كه يكي از راهروها از طريق پله هاي متعددد تا عمق 17 متري امتداد داشته و به پاياب عمق قنات مي رسد . راه روي ديگر از جانب شمال به طرف مسجد بني الزهرا كه بخش وسيعي از اويي در آنجا شناسايي شده است امتداد دارد كه مسير آن مسدود است اما يكي از چاه ها در عمق 14 متري زمين به بخش وسيعي از اويي كه در زير زمين آقايي ، هاشمي نژاد ، نوابي پور و مشهدي قرار دارد منتقل مي شود كه اخيراً با تونل كه از سطح آب انبار مركزي واقع در مركز محله توي ده حفر شده قابل بازديد براي عموم مي باشد . اين معماري بي نظير كه بنابر قول باستان شناسان هسته اصلي آن در دروره ساساني شكل گرفته و در دوره هاي بعدي بويژه ايلخاني نيز توسعه يافته است به منظور پناه براي از دست مهاجمان ساخته شده است .چنانكه نوع معماري ،حوداث تاريخي و روايات مردم شناسي نيز آن را تأييد مي كند . به جز مناطق ذكر شده در نقاط ديگر شهر نيز اين معماري پيدا شده است از جمله در منزل آقاي حسن چترابگون محله جويباره درمنزل مرحوم ماشاءاله خبازي در توي ده منزل مرحوم سيد مصطفي عبدالهي كه در برج ديده باني جنوب شهر در آنجا واقع است در محله توي ده و از همه مهمتر بخش مهمي در ميدان حسينيه توي ده ، حسينيه قديم و جديد توي ده كه در نزديكي بخش بازگشايي شده واقع مي باشد و بخشي نيز از حدود مسجد بني الزهرا آغاز تا حدود چهار راه تخت گاه امتداد دارد و با احتمال بسيار زياد از جانب مسجد بني الزهرا با بخش بازگشايي شده ميدان حسينيه ارتباط دارد . باستان شناسان طول تقريباً اين فضاها را 4 كيلومتر و حجم آنرا 15 هزار متر مربع تخمين مي زنند . در صورت استمرار تحقيقات باستان شناسي و بازگشايي فضاهاي ديگر اين شهر اسرار آميز مي تواند يكي از مناطق گردشگري بين المللي شود

آثار تاريخي داخل بافت

1. مسجدجامع عتيق

 مسجدجامع عتيق نوش آباد از آثار دوره ي سلجوقي كه پس از مسجدجامع ميدان كهنه قديمي ترين اثر تاريخي دوران اسلامي منطقه ي كاشان است  شامل مناره سلجوقي ، 2ايوان جنوبي و شمالي ، شبستان ، جلوخوان و 3درب تاريخي است. اين اثر به شماره 2015 -19/2/1377 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است .

مسجد علي (ع) :

2. قلعه سي زان :

3.بقعه امام زاده محمد :

3. پل اسحاق آباد :

5.آب انبار ها:

6.مساجد و بقاع متبركه :

7.خانه تاريخي حاج ذبيح الله و ساباط همجوار به شماره 14409-16/12/1384 به ثبت آثار ملي در آمد. بناي خشتي شترخانه شامل اندروني، انبارغلات و علوفه ، دالان استبلهاي شتروچارپا ، اتاق ساربانان،مطبخ خانه و رواقها پيرامون حياط از آثار منحصر به فرد دوره پهلوي كه آنرا استاد نوروز كرماني ساخته است.با كاربري موزه مردم شناسي مرمت و به همراه ميدان زمين وقفه به شماره 13115-22/5/1384به ثبت رسيد.

8. گذشته از آثار ياد شده اثرهاي تاريخي ديگري در اين شهر وجود دارد  كه بعضي در سال هاي اخير در اثر بي توجهي از ميان رفته اند نظير برج و باروي نوش آباد ، حسينيه توي ده و حسينيه بالاده و برخي محتاج كاوش و كاوشگران و باستان شناسان مي باشند ، مانند: شهرزير زميني ، نقب ها و دخمه هاي اسرارآميز و تپه هاي تاريخي شمالي نوش آباد .

فرهنگ و آئين ها

همساز يا سابقه كهن تاريخي نوش آباد ، آئينها و سنتهاي ديني و فرهنگي اين شهر نيز از ديرينگي و غناي فرهنگي آن خبر مي دهد . در واقع ميراث معنوي كه در بر دارنده باورها و عقايد ، داستان ها و اشعار عاميانه ، ضرب المثلها و كنايات غني است كه شيريني و تردي خاصي به لهجه نوش آبادي مي دهد .

در كنار اين بايد از سنتها و آيينهايي ياد كرد كه غالباً زير تأثير فرهنگ شيعي و اسلامي مردمان اين شهر شكل گرفته است .

آداب و سنن مربوط به تولد ، عروسي و مرگ ، در كنار آئينهاي چون هوربابايي كه در نيمه ماه رمضان انجام شده و حال و هواي خاصي به شهر مي بخشد ، رسم چشم چيني كه شبيه به مراسم قاشق زني است كه در شهر هاي ديگر نيز سابقه دارد ، آئينها و مراسم مربوط به نذورات كه به طور عمده شامل آش ها و سفره هاي نذري است كه در آن انواع غذاهاي محلي به چشم مي خورد . اما يكي از مهمترين آئينهايي كه در نوش آباد انجام مي شود آئين هاي مربوط به واقعه عاشورا است كه خيل عظيمي از مشتاقان را از سراسر كشور به ويژه كاشان و آران و بيدگل به اين شهر گسيل مي دارد آئينهاي عاشورا گرچه قرنهاست كه دراين شهر برگزار مي شود اما در سالهاي اخير نيز بر نامه هاي جديد به آن افزوده شده و يا تغيير شكل اساسي يافته است اين آئينها كه از 18 ذي الحجه (‌عيد غدير ) آغاز مي شوند عبارتند از :‌.

۱ـ سقاخواني

۲ـ ورود كاروان                    

۳ـ خيمه‌كوبي

۴ـ نقاره‌زني

۵ـ دسته‌برداري

۶ـ كتل‌برداري

۷ـ توغ‌برداري

۸ـ تعزيه‌خواني

۹ـ خيل عرب

۱۰ـ خاك‌سپاري

مسجد جامع عتيق 
مسجد حضرت علي (ع)
مسجد حاج سيدحسين
مسجد موسي بن جعفر (ع)
حسينيه توي ده
حسينيه بالا ده  
زيارتگاه امامزاده محمد
زيارتگاه شاهزاده رقيه خاتون و شاهزاده ابراهيم
زيارتگاه شاهزادگان سيدفاضل و سيد ابوالقاسم
زيارتگاه شاهزاده اسحاق
زيارتگاه شاهزاده حسن و سليمان
زيارتگاه‌هاي اقباليه ، فيض‌آباد و گازوران رسول
برج و باروي نوش آباد  
قلعه سي زن
قلعه مورچان و وجه تسميه آن
آب انبارها
پل ساق آباد
نقيب‌هاي نوش‌آباد
دخمه‌هاي اسرارآميز


مردم شهر نوش آباد به دليل مقاومت در برابر حمله ياغيان، در زيرزمين خانه هاي خود شهري را ساختند كه در مواقع بحراني به آن پناه ببرند گاهي يك تنور نانوايي يا چاه آب، راهي براي ورود به شهر اويي بود.
به گزارش خبرنگار مهر، شهر زيرزميني اويي سال 1383 توسط ساكنان شهر نوش آباد كاشان كشف شد. اين شهر 3 طبقه و دست ساز در عمق 3 متري و طبقه سوم آن در عمق 16 متري از سطح زمين ساخته شده است. حدس باستان شناسان بر اين است كه اين شهر تا 15 هزار متر مربع وسعت داشته باشد. در اين شهر زيرزميني اتاقهايي با ابعاد مختلف ساخته شده كه بعضي داراي سكو هم هستند. هر كدام از اتاقها داراي سرويس بهداشتي، پايه شمع و مشعل در كنار ديوار است.

اين دژ زيرزميني كه در زير تمام شهر گسترده شده و به خاطر وسعت فراوانش به شهر زيرزميني معروف شده يك معماري دستكند است كه در سه طبقه به وجود آورده اند. طبقه اول در حدود 4 متري، طبقه دوم در حدود 14 متري و طبقه سوم در حدود 18 متري قرار دارد. اين طبقات به وسيله كانالهايي به هم متصل است.

اين ساختار دفاعي به گونه‌اي است كه تسلط كافي را براي مقابله با مهاجم فراهم مي‌كند. وقتي بيگانه به اين شهر حمله مي‌كرده، مردم در داخل اين دژ بزرگ پناه مي‌گرفتند. اين فرض وجود دارد كه مردان شبانه براي كارزار بيرون مي‌آمدند و خاطرشان ازناحيه فرزند و عيال مطمئن بوده است. مردم تا زماني داخل اين فضاها مي‌ماندند كه از برقراري امنيت اطمينان حاصل مي‌كردند.

مكانهاي ورود به داخل اين مجموعه مي‌توانسته درمنازل و باغها، پاياب قنات‌ها، قلعه‌ها و... باشد. راههايي كه پوشيده و مخفي بوده است و به آساني در ديد قرار نمي‌گرفته است. به ذهن بيگانه هم خطور نمي‌كرده كه انتهاي يك تنور كه با هيزم و تابه پوشيده شده است به اعماق زمين راه دارد!

براي رفتن به نوش آباد و ديدن شهر تاريخي و زيرزميني اويي، بايد به بخش مركزي شهرستان آران و بيدگل رفت چون نوش‌آباد ميان شهرهاي آران و بيدگل و سفيدشهر واقع شده ‌است.
خبرگزاري مهر

رديف

نام اثر

آدرس

شماره ثبت

تاريخ ثبت

ملاحظات

1

مسجد جامع نوش آباد

شهر نوش آباد

2015

19/2/77

سلجوقي - قاجاري

2

امامزاده هلال بن علي (ع )

شهرآران وبيدگل

2094

27/5/77

ايلخاني –  قاجاري

3

مسجد نقشينه بيدگل

شهرآران وبيدگل

2091

27/5/77

سلجوقي - قاجاري

4

خانه مرحوم آيت الله ملامحمد حسين دربندي وفتحعلي خان صدر آراني

شهرآران وبيدگل

2113

18/6/77

صفوي

5

مجموعه قاضي آران

شهرآران وبيدگل

2225

3/12/77

سلجوقي

6

كاروانسراي شاه عباسي ابوزيد آباد

شهرابوزيدآباد

2371

23/5/78

صفوي

7

مسجد جامع روستاي محمد آباد كوير

روستاي محمدآباد ( بخش مركزي)

3622

15/12/79

ايلخاني

8

بناي تاريخي شاهسوسا

2كيلومتري جاده قديم كاشان - آران وبيدگل

3623

15/12/79

سلجوقي

9

آب انبارمركزي نوش آباد

شهرنوش آباد

3624

15/12/79

قاجاري

10

امامزاده هادي (ع) بيدگل

شهرآران وبيدگل

3625

15/12/79

سلجوقي - قاجاري

11

مسجد بازار

شهرآران وبيدگل

4186

10/7/80

سلجوقي- صفوي-  قاجار

12

مسجد شيخ عبدالصمد

شهرآران وبيدگل

4187

10/7/80

صفوي - قاجاري

13

قلعه خشتي نوش آباد

شهرآران وبيدگل

6145

7/7/81

سلجوقي

14

محوطه تاريخي دشت مختارآباد

4كيلومتري جنوب شرقي شهرك صنعتي

6540

7/7/81

 

15

مسجد بابا حاجي

شهر آران وبيدگل

6541

7/7/81

صفوي- قاجاري

16

امامزاده علي اكبر(ع )

شهر آران وبيدگل

7671

17/12/81

صفوي- قاجاري

17

بقعه فيض آباد كوير

15 كيلومتري شمال آران وبيدگل

7670

17/12/81

قاجاري

18

مسجد ملاعلي آران

شهرآران وبيدگل

9013

10/3/82

قاجار

19

بقعه هفت امامزاده (ع) بيدگل

شهرآران وبيدگل

9014

10/3/82

قاجار

20

زيارتگاه  شاهزاده محمد (ع)

شهرنوش آباد

9015

10/3/82/

ايلخاني تا قاجاري

21

مسجد علي بيدگل

شهر آران وبيدگل

9016

10/3/82

ايلخاني تا قاجاري

22

مسجد وآب انبارمدرسه  بيدگل

شهر آران وبيدگل

9017

10/3/82

ايلخاني تا اواخر مغول

23

پل ساق آباد

يك كيلومتري شمال شرقي نوش آباد

9018

10/3/82

قاجاري

24

آب انبارچاله سي نوش آباد

شهرنوش آباد جنب مسجد جامع

9019

10/3/82

قاجاري

25

خانه اميني

روستاي علي آباد ( بخش مركزي )

9026

10/3/82

قاجاري

26

كاروانسراي حسين آباد

روستاي حسين آباد ( بخش كويرات )

10247

23/6/82

قاجاري

27

قلعه هاي  شجاع آباد

سرراه آسفالت فيض آباد كوير

10257

1/7/82

قاجاري

28

آب انبار سركوچه يخچال

شهر آران وبيدگل

11590

24/12/83

قاجاري

29

بازار سرگنگه

شهرآران وبيدگل

12105

30/4/84

صفوي

30

تپه كهريز

شهرستان آران وبيدگل- 6كيلومتري شرق مشكان

12237

30/4/84

 

  

 

 

نام استان: اصفهان
نام شهرستان: كاشان
نام درخت: سرو
اسم علمي: Cuppressus sempervirns
اسم انگليسي: Cyppress
موقعيت مكاني درخت: مسجد جامع روستاي مرق
سن درخت: حدود 800 سال
توضيحات: اين درخت در روستاي مرق واقع در صحن مسجد جامع مرق در 38 كيلومتري جنوب غربي كاشان قرار دارد و آبياري اين درخت توسط نفوذ ريشه درختان به قنات صورت مي پذيرد.

غار نياسر ساخته دست بشر مي باشد، دهانة غار به عرض 5/3 متر و ارتفاع 5/2 متر روبه شمال قراردارد.
ابتداي غار تالار طبيعي كوچكي به طول 8 متر و عرض 3 متر است كه دهانه خارجي به آن پيوسته است و در انتهاي آن به ارتفاع تقريباً يك متر از سطح زمين حفره كوچك دريچه مانندي است به ابعاد 50 × 50 سانتي‌متر كه در سنگ كنده شده و در واقع مدخل داخلي غار محسوب مي‌شود
. جنس غار از نوعي سنگ نرم و بيشتر شبيه ملات گچ و آهك تشكيل شده كه در بيشتر نقاط نمناك است. 

اين غار ظاهرا مربوط به دوره اشكانيان بوده و در واقع يك معبد ميترايي (مهرپرستي) است. ميترا يكي از خدايان مردم ايران باستان بوده، چنانكه در يكي از كتيبه هاي مربوط به اردشير دوم هخامنشي (359-404 پ.م.) كه در هگمتانه كشف شده است، علاوه بر اهورامزدا از ميترا (مهر-خورشيد) و همچنين از آناهيتا (ناهيد) كه رب النوع (خدايگان) عشق و زيبايي است نيز نام برده شده و از آنان سپاسگذاري شده است.
 ظاهرا گذشتگاني كه در اين منطقه مي زيسته اند از اين مكان به منظور دور شدن از هياهوي مردمان و استفاده از گوشه خلوتي به منظور چله نشيني هاي خود استفاده نموده اند.  

در ناحيه جنوب غربي كاشان و در كنار گورستان قديمي فيض، بقعه علامه محدث ملا محسن فيض كاشاني (از بزرگترين علماي اسلامي قرن 11 ه.ق) قرار دارد كه در قرن 13 قمري به تقاضاي ابونصر فتح الله خان شيباني شاعر بزرگ عصر قاجار توسط فرهاد ميرزاي قاجار احداث شده است

X